جشن هنر شیراز

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، متعاقب برگزاری جشن هنر شیراز، آرای متفاوت و گوناگونی در قبال برنامه‌ها و سازماندهی آن مطرح شد. بسیاری از روشنفکران حکومتی به تعریف و تمجید از او پرداختند. به ویژه که جشن هنر شیراز ده دوره در طول ده سال برگزار شد و هر سال خیل عظیمی از هنرمندان آوانگارد و پست‌مدرن در زمینه‌های موسیقی و تئاتر گرفته تا گروه‌های سنتی ایرانی و خارجی در این جشنواره به اجرای برنامه‌ می‌پرداختند و همین موجب می‌شد که بسیاری از هنرمندان و روشنفکران وابسته به دولت صفحات نشریه‌‌های روشنفکری دولتی و غیردولتی را در نقد و بررسی و تمجید از برنامه‌های جشن سیاه کنند. اما بخش اعظم برنامه‌های این جشن پرهزینه و پرزرق و برق هیچ پیوندی با فرهنگ ملی و روحیه و سلیقه هنری توده مردم ایران نداشت و توده مردم با بی‌تفاوتی و بعدها با نارضایتی با جشن هنر و حواشی آن برخورد می‌کردند.

  در ادامه مطلب همراه دانشجو ایران باشید

در مصاحبه‌ای که با سیروس حمیدی، تهیه کنندۀ صدا و سیمای مرکز فارس، انجام گرفته است، می‌توان میزان اقبال مردم از برنامه‌های جشن هنر شیراز را این گونه دریافت:


مردم چندان مشتاق نبودند آن هم به لحاظ عدم تناسخ فرهنگی با موضوعات و برنامه‌های اجرا شده بود. اغلب مردم شهر شیراز و بافت فرهنگی آن، مذهبی ـ سنتی بود و مردم شیراز در واقع در جشن شرکت نمی‌کردند و اکثر تماشاچیان هر ساله به صورت مشخص و مداوم از تهران در زمان برگزاری جشن به شیراز می‌آمدند و تنها بخش کوچکی از جمعیت شیراز که مرهون فرهنگ غرب شده بود در برنامه‌ها شرکت می‌کرد و در کل در سطح شهر با انتقاداتی نیز روبرو می‌شد. من جمله روزنامه محلی پارس مطالب انتقاد آمیزی را به رشته تحریر در می‌آورد و فقط یکی دو برنامه مانند موسیقی سنتی ایران با اقبال عمومی مواجه شد.


اما مردم متدین، بزرگ‌ترین گروه مخالفی بودند که محتوای زننده برخی برنامه‌های جشن هنر احساسات دینی و فرهنگی آنان را سخت جریحه‌دار می‌کرد. این مردم نمی‌توانستند بپذیرند که نمایش پیکر عریان زن و مرد و... از مقوله هنر است. دلایل مخالفت این گروه در این گزارش ساواک، به خوبی منعکس است:


از: سازمان اطلاعات و امنیت فارس 

به: مدیریت کل اداره سوم/347. 

درباره: جشن هنر شیراز. 

پیرو: 14604/ه 3-37 و 11939/ه 181/4/37 صادره به 312. برابر سوابق موجود در دهمین جشن هنرشیراز که درسال 2535 برگزار گردید برنامه‌هائی از جمله فیلم هزار و یک شب در سینما آریانا که روابط جنسی بین زنان و مردان را بنحو کاملاً عریان نشان می‌داد.
 

کشتی جنون در سرای مشیر که طی آن زنی کاملاً لخت روی صحنه ظاهر و توجه تماشاگران را از سایر صحنه‌های نمایش سلب و بخود معطوف نموده بود و برنامه دیگر در باغ جهان‌نما که ظاهراً آن هم پیرامون مسائل جنسی دور می‌زد نشان داده شد.
 

در یازدهمین جشن هنر شیراز که درسال 2536 برپا گردید برنامه خوک، بچه، آتش به معرض نمایش گذارده شد که سبب نشان دادن اعمال منافی عفت موجب اعتراض جامعه روحانیت و درج مطالب و مباحث جنجالی در نشریات گردید.
 

با عنایت به اینکه هدف اصلی از تشکیل اینگونه جشن‌ها که به منظور حفظ رسالت فرهنگ و هنر بوده و مفهوم هنر در اذهان عمومی جامعه ایرانی به مراتب بالاتر و ارزشمند‌تر از برنامه‌های ارائه شده می‌باشد، اصولاً این استنباط و نظر بوجود می‌آید که غرض از ارائه این قبیل برنامه‌ها توسط کشورهای بیگانه شرکت کننده، تهاجم فرهنگی به داشته‌های ارزشمند معنوی اجتماعی ما بوده که در پوشش هنر جلوه گر می‌گردد. و خصوصا اینکه چون اکثر جشنها با تشریف فرمائی علیاحضرت شهبانو افتتاح می‌گردد نمایش اینگونه برنامه‌ها اثرات نامطلوبی بجا گذارده و فرصت مناسبی برای تحریکات عوامل مخالف و مخرب فراهم و باعث بهره‌برداری و تبلیغات سوء آنان می‌گردد. علیهذا با در نظر گرفتن اوضاع کنونی مقرر فرمایند به هر نحو که به مصلحت باشد بررسی‌های لازم پیرامون برنامه‌های جشن هنر سال جاری معمول دارند.
 

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت فارس
 

جوان...
 

نکته بسیار جالب توجه و درخور تعمق در سند بالا استفاده تهیه‌کنندگان گزارش از عبارت «تهاجم فرهنگی» در توصیف برنامه‌های جشن هنر شیراز است. نویسنده گزارش با تیزبینی و به درستی ماهیت تأثیر برنامه‌های جشن هنر را دریافته است. توجه به مطالب سند بالا یادآور این ضرب‌المثل قدیمی است که‌ آش آنقدر شور بود که خان هم فهمید.
 

منبع: فصلنامه مطالعات تاریخی، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، شماره 42