«ما نیاز به برجام 2 داریم؛ همه باید برای ساختن ایران به یک اقدام مشترک ملی دست بزنیم.» اینها احتمالاً مهمترین بخش سخنان آقای رییس جمهور در راهپیمایی جشن انقلاب بود، روحانی روز پنجشنبه در حالی از تکرار برنامه جامع اقدام مشترک این بار در سطح ملی و خلق برجامی دیگر سخن گفت، که همچنان فرجامِ برجام دیپلماسی آن هم میان ایران و ممالک پنج به علاوه یک، چندان روشن نیست. یک سخنرانی تبلیغاتی، که آنقدر پوپولیستی بود تا واکنش‌های فراوانی را در سطوح مختلف میان کارشناسان و رجال سیاسی برانگیزد. این واکنش‌ها چه بود؟ روحانی از برجامیزاسیون مملکت چه سودی می‌بَرد؟ و اصلاً مگر تا کنون اجرای برجام 1 چه گُلی به سر مردم و سفره‌هاشان زده که آقای رییس جمهور به دنبال ورژن دوم آن است!؟
برجامی برای فریب!
اظهارات روز پنجشنبه‌ی روحانی درباره اجرای ورژن دوم برجام، آنقدر عجیب بود که واکنش کارشناسان و نمایندگان مردم را برانگیزد. بسیاری از آنها با اشاره به این نکته که تا امروز اجرای نسخه‌ی نخست این معاهده دستاورد چندانی برای مردم و معیشت آنها نداشته است، از خواب و خیال‌های روحانی برای تراشیدن نسخه‌ی دوم آن اظهار تعجب کردند.
از آن جمله سید مهدی هاشمی رییس کمیسیون عمران مجلس شورا، در گفتگو با فارس با انتقاد از طرح این موضوع توسط دولت، تصریح کرد: رئیس‌جمهور به جای سخن گفتن از برجام 2 ادبیات خود را با مردم و منتقدان اصلاح کند. وی افزود: ما هنوز نمی‌دانیم برجام به چه سرانجامی رسید که اکنون برجام 2 مطرح می‌شود! باید تعریف و تفسیر درستی از برجام داشته باشیم و ببینیم خروجی آن چه بود؟
همچنین در یک اظهار نظر دیگر محمد اسماعیل کوثری نماینده مردم تهران گفت: دولت با مطرح کردن برجام 2 به دنبال فرار از پاسخگویی به تعهداتش در پسابرجام است. باید پرسید مگر برجام یک دارای چه منزلت ویژه‌ای است که بخواهیم برجام 2 را شروع کنیم؟! وی افزود: آقای روحانی قول‌های زیادی خصوصاً درباره گشایش‌های اقتصادی در کشور دادند ولی تاکنون نتوانستند کاری از پیش ببرند، دولت مدام شعارها را پشت سر هم تکرار می‌کند و جنگ روانی راه می‌اندازد که مردم باورشان شود غرب به تعهداتش در برجام عمل کرده، در حالی که اصلاً اینگونه نیست.
محمد سلیمانی دیگر نماینده مردم تهران نیز طرح موضوعاتی از این دست را بازی دولت با افکار عمومی دانست، و تصریح کرد: فریب مردم در شأن یک دولت اسلامی نیست. وی افزود: باید به آقای رئیس‌جمهور گفت شما اول بگویید برجام یک به کجا رسیده که به دنبال برجام 2 هستید؟ نتیجه برجام را به طور شفاف به مردم گزارش دهید نه اینکه کلی‌گویی کنید. آیا برجام هیچ تأثیری بر معیشت مردم گذاشته و تحول اقتصادی در کشور ایجاد کرده که به دنبال برجام 2 هستید؟
قاسم جعفری نماینده مردم بجنورد نیز در گفتگو با فارس طرح موضوع برجام 2 را وام گرفتن آقای رییس جمهور از سیاست برای جبران کوتاهی هایش در فضای اقتصادی دانست، و افزود: دولت‌ها و مجریان خیلی علاقه‌مند هستند که کلنگ بزنند! برخی دولت‌ها، وزرا و مدیران کل در فضای واقعی کنلگ فلان پروژه عمرانی را می‌زدند؛ اما یکی از کارهای دولت یازدهم این است که مدام کلنگ پروژه‌های جدید را در فضای مجازی می‌زند! مطرح کردن برجام 2 هم کلنگی روی کلنگ‌های قبلی است، دولت پروژه‌هایی را قبلاً شروع کرده و بدون اینکه قبلی‌ها را سامان دهد، باز به دنبال پاره کردن ربان جدید در عرصه سیاسی کشور است.
برجام نافرجام!/ آمار و ارقام از تداوم رکود می‌گویند
برجام، و یا برنامه جامع اقدام مشترک هر چه بود به سامان رسید. بعد از گذشت بیشتر از دو سال مذاکرات پُرفراز و نشیب در دولت تدبیر و امید، معاهده ای به دست آمد که دوستان روحانی اصرار داشتند آن را فتح الفتوح مملکت و افتخار ملی جا بزنند. سکّه‌پراکنی هفته گذشته‌ی دولت برای نشان‌گذاری دست اندرکاران این مذاکرات، احتمالاً ناشی از همین تحلیل و برای تثبیت همان معنا در میان افکار عمومی بود. با این همه و با گذشت بیشتر از دو ماه از حصول توافق اتمی و امضای پُر سر و صدای برجام، هنوز از نتایج اجرای فتح الفتوح دولتی‌ها اطلاع روشنی در دست نیست. در حالی که تا پیش از حصول توافق، زلفِ گشایش اقتصادی و رفع و رجوع مضیقات مختلف معیشتی مردم (حتی آب خوردن!) مکرراً به اجرای برجام گره زده می‌شد، اما امروز بررسی آمار و ارقام اعلامی دولت نشان می‌دهد حال و روز اقتصاد همچنان خوب نیست.
روحانی روز پنجشنبه در حالی از برنامه‌هایش برای برجامیزاسیون گفت، که آمار رشد اقتصادی در گزارش تازه‌ی بانک مرکزی برای سومین فصل متوالی محرمانه اعلام شد. این در حالی است که خیلی پیشتر آقای رییس جمهور در یک سخنرانی تبلیغاتی دیگر، ادعای عبور اقتصاد از گردنه‌های رکود را رسانه ای کرده بود.
همچنین تازه‌ترین گزارش منتشر شده «آمارگیری نیروی کار» مربوط به فصل پاییز که همین چند روز پیش منتشر شد، حکایت از تشدید نرخ بیکاری و افزایش آمار جوانان جویای شغل در سراسر کشور دارد. بر اساس نتایج به دست آمده در فصل پاییز، نرخ بیکاری جمعیت 10ساله و بیشتر در کل کشور 10.7 درصد بوده است؛ که رشد 0.2 درصدی را در مقایسه با گزارش قبلی همین مرکز نشان می‌دهد. اما موضوع نگران کننده نرخ بیکاری باورنکردنی در میان جوانان 20 تا 24 ساله با عدد 26.5 است، آماری که نشان می‌دهد مدعای عبور از رکود دولت چیزی بیشتر از یک شوخی نبوده است.
برجام به فرجام نرسید؛ آمار و ارقام مراکز دولتی به روشنی نشان می‌دهد. با این همه دولت روحانی همچنان سرخوشانه از آن و استمرار آن در دیگر شئون مملکت می‌گوید. مطلبی که با توجه به ناکامی نسخه‌ی نخستین برجام به نوعی تداعی‌گر خودگویی و خودخندی دولتی‌ها برای تعریف و تمجید از کارنامه نه چندان درخشان اقتصادی است. به نظر می‌رسد دولت روحانی در تلاش است در آستانه انتخابات اسفند ماه، برجام نافرجام را با تحرکات پوپولیستی از قبیل نشان‌گذاری مذاکره کنندگان، راه انداختن کلاس برجام در مدارس و یا برجامیزاسیون مملکت حسابی بزک کند.
