در روزهایی که سازمان سینمایی ترجیح می‌دهد در قبال پخش تیزرهای فیلم‌های سینمایی ایرانی از شبکه‌های ماهواره‌ای سکوت کند، این سؤال پیش آمده است که سهم ماهواره از بالا رفتن فروش فیلم‌ها چقدر است و این نوشداروی غیرمجاز تا چه اندازه به حجیم شدن بدن نحیف سینمای ایرانی کمک کرده؟! «جوان» این سؤال را از چند تهیه‌کننده و پخش‌کننده فیلم که در نوروز امسال فیلم‌هایشان روی پرده سینما رفته پرسیده و نظرشان را در این خصوص جویا شده است.
در نوروز 95 به غیراز یک فیلم، سایر آثار روی پرده سینماها تیزرهای خود را در چند ورژن به شبکه‌های ماهواره‌ای و به طور مشخص «GEM» سپردند؛ فیلم‌هایی که از صدر تا ذیل لیست فروش نوروز 95 را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که تنها سه فیلم در این ایام اجازه حضور در پیام‌های بازرگانی تلویزیونی را پیدا کرده بودند.
تبلیغ در ماهواره، چرا؟!
ما با طرح این سؤال که چرا تیزرهای فیلم‌های ایرانی از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش می‌شوند به سراغ تهیه‌کننده‌ها و پخش‌کننده‌ها رفتیم. اگرچه برخی از آن‌ها حاضر نشدند پاسخ روشنی به این سؤال بدهند، اما دیگران نظرات جالب توجهی داشتند.
سعید سعدی تهیه کننده «خشم و هیاهو» با ابراز بی اطلاعی از اینکه چطور تیزرهای فیلمش از «GEM» پخش می‌شود! می‌گوید: چه محتوای ماهواره را تأیید کنیم چه نکنیم، شبکه‌های ماهواره‌ای بینندگان خود را دارند به خصوص سریال‌های این شبکه‌ها در بین خانواده‌ها و خانم‌های خانه‌دار مخاطب دارد. قطعاً وقتی بیننده ماهواره وجود داشته باشد، تبلیغ در ماهواره میزان مخاطبان فیلم‌ها را بالا می‌برد.
این تهیه‌کننده یکی از دلایلی را که باعث می‌شود کمتر در بین سریال‌های پربیننده داخلی شاهد پخش تیزرهای فیلم‌های سینمایی باشیم، تعرفه بالای تلویزیون برای پخش آگهی و پخش بسیار محدود آگهی‌های رایگان عنوان می‌کند.
تهیه‌کننده دیگری که نخواست نامش را منتشر کنیم نیز تعرفه بالای تلویزیونی را یکی از دلایل استقبال از پخش تیزرها در ماهواره عنوان می‌کند. به گفته این تهیه‌کننده مبلغ یک ماه آگهی در «GEM» چند میلیون تومان است که قابل مقایسه با تعرفه‌های سیما نیست. بحث مخاطب و تعرفه‌های ارزان‌قیمت دو عاملی است که باعث می‌شود حتی غیرقانونی بودن این کار چندان رعایت نشود و حتی سازمان سینمایی نیز موضع تندی علیه آن اتخاذ نکند.
سینما علیه ماهواره!
حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی با حضور در جلسه شورای صنفی نمایش درباره اکران نوروز 95 می‌گوید: مردم شبکه‌های ماهواره‌ای را رها کرده بودند تا فیلم‌های مجوزدار سینمای ایران را ببینند، البته من مطمئن هستم حتی اگر صدا و سیما بهترین سریال‌ها را هم می‌ساخت، باز هم مردم به سینما می‌رفتند. ادعایی که چند تن از اهالی سینما نیز به آن باور دارند و بخشی از موفقیت سینما در ایام نوروز را به دلیل بی رونق بودن سریال‌های نوروزی می‌دانند.
ابوالحسن داوودی، رئیس شورای صنفی نمایش نیز یکی از دلایل موفقیت سینما در نوروز را برنامه‌ریزی مناسب اکران می‌داند و می‌افزاید: البته فروش اکران نوروز دلایل دیگری هم داشت، مانند اینکه صدا و سیما هیچ برنامه خوبی نساخت و از طرف دیگر اطلاع‌رسانی‌ها به خوبی انجام شد.
ما همیشه در بحث اطلاع‌رسانی با ضعف رو به رو بودیم، اما اطلاع‌رسانی‌های امسال، با وجود اینکه بخش اعظمی از آن از طریق ماهواره‌ها انجام شد، نشان داد که سینما فرزند ناخوانده نظام جمهوری اسلامی ایران نیست.
حبیب اسماعیلی تهیه‌کننده و مدیر پخش فیلم‌ها که پخش فیلم «من سالوادور نیستم» و «کفش‌هایم کو» را برعهده دارد، در گفت و گو با «جوان»، می‌گوید: مردم تا پاسی از شب به سینما می‌رفتند یعنی زمانی را که ممکن بود برای مسائلی مانند پای ماهواره نشستن یا برخی از دورهمی‌ها بگذارند، در فضای اخلاقی سینما حضور داشته‌اند و حتی می‌توان گفت که رونق سینما باعث بی رونق شدن ماهواره هم می‌شود.
این تهیه‌کننده با انتقاد از کسانی که موفقیت فیلم‌ها را صرفاً به پای حضور تیزرهایشان در ماهواره عنوان می‌کنند، می‌گوید: سال گذشته نیز چندین فیلم مانند «حکایت عاشقی» و «بوفالو» به‌رغم پخش آگهی‌هایشان از ماهواره فروش بسیار پایینی داشتند، در اکران نوروز هم فیلم‌هایی هستند که با وجود پخش تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای، هنوز فروششان به 500 میلیون تومان نیز نرسیده است.
اسماعیلی تأکید می‌کند: نباید موفقیت سینما را به پای ماهواره بگذاریم؛ چراکه برخی از فیلم‌ها ذاتاً شرایط پرفروش شدن را دارند، همان طور که طبقه حساس بدون تبلیغات ماهواره‌ای و حتی تبلیغ در تلویزیون توانست دو سال پیش و با قیمت بلیت پایین‌تر به مجموع فروش بیش از 5 میلیارد تومان برسد.
وی می‌گوید: اگر امسال سریال‌های نوروزی قوی بودند، میزان استقبال از سینما پایین می‌آمد همان طور که در ماه رمضان وقتی سریال‌های مناسبتی پخش می‌شود مردم دیگر سینما نمی‌روند.
اگر بخش خصوصی را یاری کنیم، سراغ ماهواره نمی‌رود!
اسماعیلی می‌گوید: بیشتر تبلیغ‌های ماهواره‌ای به دلیل پخش فیلم‌ها در خارج از کشور است و خود پخش کننده‌های خارجی نیز هزینه آن را می‌دهد. به گفته وی پخش «من سالوادور نیستم» در 11 شهر خارجی باعث شده که پخش کننده آن بخواهد تبلیغ ماهواره‌ای برای این فیلم بگذارد!
از سوی دیگر اکثر افرادی که با «جوان» صحبت کردند، نقص اطلاع‌رسانی در داخل کشور را یکی از عوامل ترغیب به تشویق در ماهواره می‌دانند. اما نکته جالب توجه در این بین هزینه‌های متفاوت تبلیغ در ایران و خارج از ایران است. یک بیلبورد شهری با قیمت 50 میلیون تومان برای 15 روز اجاره داده می‌شود. این در حالی است که با 10 میلیون تومان می‌توان یک ماه آگهی از ماهواره داشت!
مدیر شرکت پخش «فیلمسازان» درباره تفاوت قیمت‌های میان ماهواره و تبلیغات درون کشور می‌گوید: اگر نهادهای دولتی به جای نگاه رقیب، سعی کنند به کمک بخش خصوصی بیایند و شرایط اطلاع‌رسانی مناسب در داخل کشور را فراهم کنند، دیگر نیازی به تبلیغ در ماهواره نمی‌ماند.
با وجود آنکه هیچ کدام از تهیه کننده‌ها و پخش‌کننده‌ها حاضر نشدند غیرقانونی بودن اقدامشان را در پخش ماهواره‌ای تیزرهای فیلم‌ها قبول کنند، اما آن‌ها نیز بر این باور هستند که می‌شود تولید فیلم‌های مخاطب‌پسند و تبلیغ مناسب آن‌ها، فضای جامعه را به سمت استقبال از سینمای ایران ببرند و با کمک به اقتصاد سینما و بخش خصوصی فعال در این زمینه، نیاز تبلیغ فیلم‌های ایرانی از ماهواره را رفع کنند.
